Drużyna Leśnych Wilków ( ziemia międzyleska )

Rosława

W ciągu IX-X stulecia dzięki coraz liczniejszym piecom upowszechnia się pieczywo przyrządzane na zakwasie lub. na tzw. gęstym piwie czyli fermentującej brasze. Oba te rodzaje spulchniania pieczywa znane były od dawna w krajach Europy zachodniej, pisze o nich Pliniusz, wskazując na ich znajomość zarówno Rzymie, jak i w Galii, nie mówiąc już o odległych terenach Azji Mniejszej. Najwcześniejszy dokument archeologiczny chleba sporządzanego na zakwasie pochodzi niestety nie z naszych terenów, lecz z Czechosłowacji, z miejscowości Klućevo i jest datowany na wiek IX.
Upowszechnienie się kopulastego pieca ulepszyło ogólnie sposób przyrządzania pieczywa, bowiem nawet placki bez zakwasu, lecz pieczone w piecu a nie na otwartym palenisku były znacznie lepsze i pulchniejsze. W interesującym nas okresie wypiekano przeważnie chlebki o okrągłych kształtach, zapewne tą formą wywodzące się od placków. Okrągłe chlebki obserwujemy na ściennym malarstwie z XII w. Były one prawdopodobnie wykonywane z mąki mieszanej (żyto, jęczmień i pszenica), czasem z czysto pszennej, gdy trzeba było zaspokoić stół bardziej wykwintny. Od X wieku coraz częściej znajduje zastosowanie chleb żytni, razowy z 97%-owej mąki lub z mąki pszennej zróżnicowanej przez jej przesiewanie, podobnie jak to wyczytać możemy w czeskiej Biblii św. Wacława. Również ze źródeł ruskich dowiadujemy się, że w X-XI w. znano tam chleb pszenny pieczony z makiem i na miodzie. Na znacznie chleba w pożywieniu późniejszej fazy wczesnego średniowiecza wskazują również nasze źródła. Oto jeńca czeskiego zamkniętego w więzieniu w Krakowie odżywiano w drugiej połowie XI w. chlebem, w Szczecinie zaś wypiekano chleb w XII w. dla ogółu zamieszkującej go ludności. Natomiast suchy i czarny chleb służy jako pokutny pokarm, o czym dowiadujemy się z Paterykonu pieczerskiego z XI w. opisującego obyczaj klasztorny; ponoć czarny chleb był pożywieniem Bolesława Śmiałego w czasie jego pokutnej pielgrzymki na Węgrzech, Węgrzech Pięciu Braci Eremitów z początku XI w. oraz ascetyczny biskup Gerard z Pragi czeskiej odżywiali się tylko czarnym grubo mielonym razowcem. Te fakty świadczą o popularności chleba we wszystkich warstwach społecznych; różnica polegała na używanych do wypieku gatunkach i rodzajach mąki oraz dodawanych ingrediencjach. Równocześnie jednak nie znikły placki, przede wszystkim może dlatego, że były łatwe do przyrządzania. Pieczono je w popiele, zawinięte w liście, kładąc na rusztach na podstawkach glinianych, a także jak wspomnieliśmy, piekąc je w piecach. Gdy nastawały okresy głodu, dość częste w tych czasach, i gdy zabrakło ziarna chlebowego, mieszano lub dodawano do mąki zbożowej mąkę z wyki, prosa, bobu, a nawet mieloną korę drzewną.

Źródło: Z "Historii Kultury Materialnej Polski Tom I od VII do XIIw." pod red.Marii Dęmbińskiej i Zofii Podwińskiej