Drużyna Leśnych Wilków ( ziemia międzyleska )

def

Świątynie i hale kultowe określa w źródłach pisanych wiele nazw. Obok łacińskich, staroislamskich a nawet arabskich, w których to językach zachowały się relacje o nich, dysponujemy także nazwami słowiańskimi. Są to przede wszystkim: ruski chram i pomorska kącina. Pierwsza z tych nazw została zapisana w XI, a druga w XII wieku. Obie w sposób całkowicie jednoznaczny określają budynek służący do celów kultu. Chram obok znaczenia świątyni pogańskiej chram idolskij jest często później określeniem kościoła i cerkwi, może to znaczyć dom, chatę i salę, nigdy natomiast nie opisuje przestrzeni otwartej. Słowo to, oprócz staroruskiego i starocerkiewnosłowiańskiego potwierdzone jest w bułgarskim (chram = świątynia) , słowiańskim (hram = dom, dom boży, pokój), polskim (staropolskie i dialektalne chromina = chata) i dolnoserbołużyckie (chrom = budynek). Nie budzi wątpliwości słowo kącina. Wprawdzie odczytanie łacińskiego zapisu contina przez romantyków jako gątyna (budowla kryta gontem) było błędne, to jednak i prawidłowa etymologia tego wyrazu, wywodząca kącine od kąta, prowadzi do wyjaśnienia jego sensu jako określenia krytej dachem budowli. Kąt, miejsce gdzie schodzą się dwie ściany, jest do dziś używanym określeniem domu lub mieszkania. Staropolskie cztyrzy kąty to po prostu dom. Czeska kutina i bułgarska k?tina oznaczają zaś chatę. Zatem po postu kącina to budowla o czterech kątach, dom, stanowiący miejsce zebrań i mieszkania Bogów. Mniej uwagi poświęcili jak dotąd badacze nazwom: bożnica i świątynia. Słowo bożnica, utworzone bezsprzecznie od słowiańskiego bog - bóg, zapisane zostało w "Powieści dorocznej" już przed rokiem 1146. Dziś w języku polskim bożnica oznacza wyłącznie synagogę, niegdyś jednak określać mogła każdy dom boży. W "Powieści rzeczy istey" (XVI wiek) oznacza jeszcze właśnie świątynie pogańską. Słowo świątynia (od svęt-święty), choć wprost nie poświadczone tak wcześnie, może mieć równie dawną metrykę. Świadczą o tym wsie noszące nazwę Świątniki, które w czasach pierwszych Piastów zamieszkiwała ludność służebna, przeznaczona do prac w kościołach.
Świątynie wyróżnia wśród pogańskich sanktuariów Słowian ścisły związek z głównymi ośrodkami osadnictwa. Wszystkie kryte dachem przybytki Bogów, których położenie pozwalają nam określić źródła pisane i archeologiczne stały w miastach, grodach, dużych osadach bądź w bezpośrednim sąsiedztwie, tworząc integralną ich część. Inaczej kręgi i place kultowe, Święte Gaje, wody i góry. I one były ziązane z głównymi centrami danej ziemi czy okolicy lecz dzieli je od nich pewien dystans. Krąg w Peryni był odległy o kilka kilometrów od Nowogrodu, gaj Prowe rósł pod Starogardem Wagryjskim, lecz w mieście tym nie zauważono spalenia jego ogrodzenia, Głomacz był położony około siedmiu kilometrów Gany głównego grodu Dalemińców.
Wśród sanktuariów, niezależnie od ich typu, daje się zauważyć istnienie hierarchii. Istniały ośrodki pełniące role głównego miejsca kultowego danego plemienia, związku plemiennego czy wręcz już państwa. Mogły to być świątynie Arkona, Radogoszcz, Szczecin, lecz także gaje Prowe, przybytki nad wodą Głomacz, święte góry Ślęża i sanktuaria ze stojącymi pod gołym niebem posągami Kijów. W głównych sanktuariach (przynajmniej na Połabiu i Pomorzu, lecz także może i w Kijowie) istniała wyrocznia publiczna, rozstrzygająca o sprawach wspólnoty, stosująca we wróżbach hippomancje i rzucanie losów. W głównych przybytkach celebrowano najważniejsze święta, składano ofiary, w tym także z ludzi, ofiary z bydła i rytualnego pieczywa, podczas świąt wylewano u stóp posągów trunki. Zastanawia brak przekaz o ofiarach z koni.
Można spróbować wytyczyć strefy wpływów kilku głównych sanktuariów. W przypadku Arkony, Radogoszczy i Szczecina, gdzie kapłani - z mniejszym lub wiekszym powodzeniem sięgali także po władze świecką - wyznaczając je:
1. Zasięg kultu czczonego w świątyni Bóstwa.
2. Strefa politycznego oddziaływania autorytetu jego kapłanów.
3. Strefa fiskalnego oddziaływania skarbca świątyni, pełniącego funkcję skarbu państwa, do którego ściągano cześć lupów, dary, trybuty, cła a nawet (tak na Rugii) regularnie pogłówne.
Główna świątynia sprawowała hegemonie nad sanktuariami mniejszej rangi, wpływała na politykę związanych z nią plemion poprzez rady wyroczni a kult czczonych w niej Bóstw znajduje chyba nawet w kilku przypadkach odbicie w toponomastyce. Najważniejsze ośrodki kultu to zarazem główne grody plemienne lub miejsce w ich bliskiej okolicy. Były to zarazem często miejsca wieców plemiennych lub związku plemiennego. Arkonna uważana była za stolice Rugian. Radogoszcz dominowała wszechpotężnie wśród Luciców. Nie budzi wątpliwości pryzmat Szczecina "matki miast pomorskich", na Pomorzu Zachodnim w XII wieku. Własne sanktuaria miały także małe plemiona i mniejsze miasta Pomorza i Połabian. Plemiona, które wchodziły w skład większych związków plemiennych, zachowały, jak to wynika ze słów Thietmara, własne przybytki. Przykład Chyżan i Czrezpinian, którzy wystąpili w 1057 roku przeciw dominacji Radogoszczy w Związku Lucickim pokazuje, że mogło to ułatwić im emancypacje spod hegemonii ogólnozwiązkowej. Jak podał Hemolt własna świątynia Chyżan i Czrezpinian została zniszczona dopiero w 1151 roku, wiele lat po upadku centralnego sanktuarium Luciców Radogoszczy.